Music Discovery | แผ่นดิน - ศีลห้า

ถึงแม้จะเป็นเรื่องปกติไปแล้วในช่วงหลังยุค 2000s ที่วงดนตรีเริ่มหยิบจับคำสอนหรือประเด็นทางพระพุทธศาสนาเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในอุตสาหกรรมเพลง อย่างเช่น Buddha Bless ที่เลือกหยิบธรรมมะมาถ่ายทอดผ่านดนตรีฮิปฮอปแดนซ์ เพื่อให้คนเข้าถึงคำสอนได้ง่ายมากขึ้น หรือแม้แต่วงอินดี้สุดป่วนอย่าง ไปส่งกู บขส. ดู๊ ก็เคยมีเพลงที่ชื่อ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ส่วนเนื้อหาก็ตามชื่อเลย เพื่อเตือนความจำให้กับน้องๆ ก่อนอาจารย์จะออกสอบวิชาพระพุทธศาสนา โดยใช้เพลงของวง Eagle มาแปลงใหม่ เพื่อให้ทำนองติดหู แต่ใครจะเชื่อว่าจะมีศิลปินยุค 90s ที่ยกหลัก ‘ศีล 5’ กันมาโต้งๆ แบบ “ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํสมาทิยามิ” (ว่าด้วยเรื่องการไม่ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต) ใส่ในเพลงตัวเองด้วย และวงนี้เองมีชื่อว่า แผ่นดิน (Phandin) กับอัลบั้มแรกของพวกเขา ศีลห้า (1994)

วันนี้ EQ ขอพาทุกคนมาทำความรู้จักวงอินดี้ร็อกสุดเก๋ากับเพลงสุดล้ำที่ใครหลายคนอาจยังไม่เคยรู้จักมาพูดถึงสักหน่อย

แผ่นดิน วงโมเดิร์นร็อกเพื่อชีวิต ประกอบไปด้วยสมาชิก 3 คน นำทีมโดย เอ็ดดี้—สุเทพ ปานอำพัน (เบสและร้องนำ)  อู๊ดดี้—ตราชัย ไชยวัณณ์ (กีตาร์และร้องนำ) และ ลี—ชาลี เพชรศิริ (กลองและร้องนำ) โดยทั้ง 3 คนล้วนมีผลงานเบื้องหน้าและเบื้องหลังกับวงเพื่อชีวิตรุ่นใหญ่หลายๆ วงในไทยอีกด้วย

แผ่นดินก่อตั้งในปี 1994 หลังจากเอ็ดดี้ออกจากวงเพื่อชีวิตรุ่นใหญ่อย่าง ซูซู และอยากทำเพลงที่แตกต่างไปจากแนวเพื่อชีวิต เมื่อฟอร์อมวงได้ พวกเขาก็ปล่อยอัลบั้มชุดแรกในปีเดียวกันอย่าง ศีลห้า อัลบั้มว่าด้วยเรื่องราวของสังคมในยุคโลกาภิวัตน์ที่ค่อยๆ เปลี่ยนแปลงบ้านเมืองเข้าสู่ยุคอุตสาหกรรมเต็มตัว ปัญหาซ้ำซากเดิมๆ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของสิ่งแวดล้อม ทุกข์ร้อนของชาวบ้านรากหญ้าที่มีต่อนายทุน หรือเรื่องราวสุดคลาสสิกอย่างนักการเมืองขี้โกง ซึ่งต้นตอของปัญหาบ้าบอเหล่านี้มาจากการที่คนเราไม่เคารพต่อหลักศีล 5 ซึ่งเป็นหลักการใช้ชีวิตโดยไม่เบียดเบียนคนอื่นและอยู่ร่วมกับคนอื่นได้อย่างมีความสุข ถือเป็นพื้นฐานหลักของการอยู่ร่วมในทุกสังคม ตั้งแต่ครอบครัวไปจนถึงระดับประเทศ (ที่ประชากรกว่า 90% เป็นชาวพุทธ) นี่คือเหตุผลว่าทำไมวงถึงเลือกใช้ชื่ออัลบั้มนี้ว่า “ศีลห้า” นั่นเอง

และแน่นอนว่าถ้าแค่พูดเรื่อง ศีลห้า ในเพลงบลูส์ 90s แล้วมันน่าสนใจตรงไหน? ความเจ๋งของเพลง ‘ศีลห้า’ คือวงเลือกใช้วิธีร้องแบบพระสวดง่ายๆ อย่างงั้นเลย กับดนตรีเร็กเก้ที่มีท่อนโซโล่เบสหวานๆ ในสเกล pentatonic (หรือบ้านเราเรียกว่าสเกลหมอลำ) ซึ่งที่เราชอบมากๆ คือท่อนสุดท้ายของเพลง จะมีศีล 5 เวอร์ชั่นอังกฤษคลอไปกับท่อนโซโล่เบสด้วย สร้างสรรค์และแปลกใหม่สุดๆ ในช่วงเวลานั้น

ส่วนภาพรวมดนตรีของอัลบั้มนั้นเต็มไปด้วยความหลากหลายมาก ไม่ว่าจะเป็น เร็กเก้ ฟังก์ บลูส์ ฮาร์ดร็อก ที่ทำหน้าที่ทอดเพลงเพื่อชีวิตของพวกเขาให้กลมกล่อมและมีความล้ำสมัยเนื้อกาลเวลามาจนถึงตอนนี้ แต่ที่ไม่พูดถึงไม่ได้เลย คือไลน์เบสของน้าเอ็ดดี้ที่สวยและเพราะสุดๆ ถึงไม่ได้หวือหวามาก แต่เรียบเรียงออกมาได้ลงตัวกับริทึ่มของกีตาร์และจังหวะกลองแน่นๆ   

ถึงแม้ในปัจจุบันวงแผ่นดินได้แยกย้ายกันไปตามเส้นทางของแต่ละคนแล้ว เนื่องจากอายุที่มากขึ้นของสมาชิกแต่ละคนและปัญหายอดฮิตที่นักดนตรีหลายคนเข้าใจคือเรื่องการลงทุนทำเพลง ซึ่งใช้เงินจำนวนมากและยากที่จะบอกว่าจะทำเงินคืนจากสิ่งที่ตัวเองเชื่อและชื่นชอบได้ไหม ถึงจะผ่านเวลามากว่า 30 ปีแล้ว แต่ผลงานชุด ศีลห้า ของวงแผ่นดินยังอยู่เหนือกาลเวลา เป็นเหมือนจดหมายจากอนาคต ที่แม้เวลาผ่านไปนานเพียงใด แต่ปัญหาที่เพลงได้บอกเล่ามันก็ยังอยู่เหมือนเดิม ไม่จบไม่สิ้นสักที 

เราได้มีโอกาสถามน้าเอ็ดดี้ว่ารู้สึกอย่างไรบ้างกับผลงานผ่านไป 30 ปี แต่ยังมีคนถามหาและพูดถึงอยู่

“ถามว่าดีใจไหม ดีใจที่ยังมีคนมองเห็นสิ่งที่เราคิด สิ่งที่ต้องการจะแสดงออก แค่นี้ก็เป็นสุขแล้ว ถึงแม้ไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร แต่ก็ไม่เสียใจเลย” - เอ็ดดี้ แผ่นดิน

ตอนนี้มีการ Reissued เพลง ‘ศีลห้า’ และเพลง ‘อุบัติเหตุ’ ผลิตออกมาเป็นแผ่นไวนิล 7 นิ้ว ให้สายแผ่นเสียงเก็บสะสม แต่คงเป็นไปได้ยากที่จะได้เห็นวงแผ่นดินกลับมารวมตัวอีกครั้ง

ปัจจุบัน ทั้งสามสมาชิกยังคงวนเวียนในเส้นทางสายดนตรีอยู่ น้าเอ็ดดี้บอกว่าเขากำลังทำวงดูโอ้เร็กเก้บลูส์กลายพันธุ์กับเพื่อนอีกคนอยู่ ที่เนื้อหาค่อนข้างผ่อนคลายและเอนเตอร์เทนมากขึ้น ก็ต้องรอดูกันว่าจะออกมาเป็นยังไง ระหว่างรอก็ขอให้ทุกคนรักษาศีล 5 กันไปก่อนนะ สาธุ

ศีลห้า (1994)

1. ศีลห้า 

2. คนพันธุ์เดิม 

3. โลกานุวัตร 

4. สาวไทย-เจแปน 

5. หนุ่มปีจอ (1994) 

6. คอย 

7. อุบัติเหตุ 

8. งี่เง่า 

9. คืนสีน้ำเงิน 

10. ประเทศใคร

‍