Converse: ขาขึ้น เท้าลง และความเป็นมาในกระแสสังคมของไทย
Converse เริ่มจากการเป็นบริษัทรองเท้ายางในแมสซาชูเซตส์ ก่อตั้งโดย Marquis Mills-Converse ในปี 1908 โดยมีกลุ่มเป้าหมายว่าเป็นรองเท้าสำหรับทุกเพศทุกวัย ก่อนจะกลายเป็นรองเท้ายอดนิยมให้กับนักเทนนิสในช่วงปีถัดๆ มาแถวๆ ช่วงก่อนปี 1920 และบาสเกตบอล โดยเฉพาะหลังจากที่บริษัทออกรองเท้ารุ่ง Converse All Star มาในปี 1923 ที่ได้รับผลตอบรับและความนิยมอย่างเป็นอย่างมากโดยเฉพาะในกลุ่มผู้เล่นบาสเกตบอล จนกลายเป็นรองเท้ากีฬายอดนิยมถึงจุดสูงสุดในปี 1970s และ 1980s
เข้าสู่ในช่วงยุค 1990s บริษัทได้พบกับอุปสรรคในการขยายขนาดธุรกิจ เนื่องด้วยข้อจำกัดด้านความไม่แน่นอนทางการเงิน และยังต้องเจอกับการเกิดขึ้นใหม่ของแบรนด์รองเท้าอื่นๆ ที่เข้ามาเป็นผู้แข่งขันในตลาด หรืองานออกแบบที่แตกต่างกันก็เป็นปัญหาด้านการสร้างอัตลักษณ์ให้กับแบรนด์ด้วยเช่นกัน การเข้ามาของแบรนด์ Reebok ส่งผลให้ Converse นั้นถูกตัดรายชื่อออกจากสมาคมกีฬาบาสเกตบอลนานาชาติ และแถลงการล้มละลายในปี 2001
ส่วนประวัติในไทยไม่มีอย่างแน่ชัดแต่หลายแหล่งบอกว่า Converse มีการผลิตในไทยมาตั้งแต่ช่วงปี 1980s แม้จะไม่เป็นที่นิยมหรือไม่เป็นที่สะสมในกลุ่มคนหมู่มาก และจะเห็นผู้ใส่อยู่บ้างประปรายจากกระแสที่เริ่มเข้ามาจากเมืองนอกในช่วงเวลานั้นๆ และในกลุ่มแฟนกีฬาต่างประเทศ จนความนิยมเริ่มมีมากขึ้นเรื่อยๆ อย่างช้าๆ ในช่วงปี 1990s จนเริ่มมีความนิยมสูงเพราะเริ่มมีตัวแทนจำหน่ายในประเทศไทยอย่างแพร่หลาย และหลังปี 2000s ได้เริ่มมีคอมมิวนิตีทั้งออฟไลน์ และออนไลน์ของเหล่าผู้ที่สะสม และพูดคุยเรื่องรองเท้าผ้าใบหลายๆ แบรนด์ รวมถึง Converse เองด้วย ดารา และศิลปินหลายคนหันมาใส่กันโดยเฉพาะพี่ตูน Bodyslam ที่ทำให้วัยรุ่นหลายคนได้รู้จัก และหลงรักกับรองเท้า Converse อย่างคุณปราชญ์ ผู้เข้าแข่งขันรายการแฟนพันธุ์แท้ที่เริ่มเข้าวงการนี้จากรองเท้าที่พี่ตูนใส่เช่นกัน
จุดสูงที่สุดในไทยของวงการ Converse จะอยู่ในช่วงปี 2005-2016 โดยหลายคนจะเห็นว่าในช่วงประมาณ 2005 จะเห็น Converse รุ่น Jack Purcell เป็นที่นิยมอย่างมากในกลุ่มเด็กนักเรียน นักศึกษา และโดยเฉพาะเด็กศิลป์ และเด็กชั่ง จากการที่รุ่น Jack Purcell จะเป็นรุ่นที่มีทรงเรียบร้อย และสามารถใส่แทนรองเท้านักเรียนได้โดยไม่ได้ดูผิดกฏอะไร แถมตอนนั้นรองเท้ารุ่นนี้สีสันมากมาย และเด็กจากโรงเรียนต่างๆ หรือสถาบันการสอนต่างๆ ก็จะซื้อสีตามสีประจำโรงเรียนของตัวเองกัน นอกจากนั้นช่วงปี 2010 ยังเป็นช่วงที่ Converse ดัน Music Collections ที่ร่วมงานกับศิลปินมากมายอย่าง Blondie, Metaliica, ACDC และที่เป็นที่นิยมอย่างมากในกลุ่มผู้สะสมไทยคือรุ่นที่ทำออกมาเพื่อรำลึกถึง Kurt Cobain และในช่วงเรียนกันเองยังมีการที่สื่อทีวีอย่างรายการแฟนพันธุ์แท้ที่พูดถึงหัวข้อ Converse ในวันที่ 28 กันยายน ปี 2012 ที่ทำให้ Converse เป็นที่รู้จักในไทยอย่างกว้างขวางมากขึ้น
ในกลุ่มผู้สะสมในไทยจะถูกแบ่งเป็นใหญ่ๆ 2 กลุ่มคือกลุ่มที่สะสมแบบ Vintage และ กลุ่ม Modern ที่มีหนึ่งในเส้นแบ่งชัดๆ อยู่ที่รุ่น และการผลิตของรองเท้าคู่นั้นอยู่ก่อน หรือหลังปี 2000 นั่นเองโดยบางคู่อาจจะราคาทั่วไป แต่บางลายที่หายากราคาก็สูงมากๆ เป็นแสนๆ กันได้เลยทีเดียว โดยในคอมมิวนิตีนี้เองก็มีทั้งรักทั้งสุขทั้งตีกันเหมือนกันคอมมิวนิตีอื่นๆ แต่พอคอมมูนิตี้มันถูกสร้างมาด้วยความรักในสินค้า มันก็ไม่ใช่เรื่องแปลกหน้าที่จะมีคนฉวยโอกาสนำของปลอมมาขาย หรือมาหลอกซื้อไม่ใช่เงินก็มี
ณ ปัจจุบัน บริษัท ริช สปอร์ต จำกัด (มหาชน) ได้รับสิทธิ์จาก Converse Inc. (สหรัฐอเมริกา) ในการผลิต และจัดจำหน่ายสินค้า ประเภทรองเท้า (Footwear) เสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายอื่นๆ (Non-Footwear) ภายใต้แบรนด์ Converse แต่เพียงผู้เดียวในประเทศไทยตั้งแต่ปี 2003 โดยสินค้าที่บริษัทฯจำหน่ายมีครบทุกกลุ่มสินค้า อาทิ รองเท้า เสื้อผ้า กระเป๋า หมวก ถุงเท้า และเชือกรองเท้า ณ สิ้นปี 2016 บริษัทฯ มีสัดส่วนรายได้จากการขายรองเท้าราว 80% และอีก 20% มา จากรายได้ขายเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายอื่น
เมื่อถามว่าทำไม CONVERSE ถึงกลายเป็นแบรนด์ที่อยู่ในใจของคนไทยมานาน คุณ พาพิชญ์ วงศ์ไพฑูรย์ปิยะ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท ริช สปอร์ต จำกัด (มหาชน) ตอบว่า
“แม้ยุคสมัยจะเปลี่ยนไป แต่แบรนด์ CONVERSE ยังคงได้รับการตอบรับจากกลุ่มลูกค้ามาอย่างต่อเนื่อง เป็นเพราะการปรับกลยุทธ์ และเพิ่มช่องทางการจำหน่าย ทำให้เหมาะกับตลาดของประเทศไทย และด้วยสินค้าของ CONVERSE มีความเหมาะสมกับคนไทยสูง สามารถสวมใส่ได้ในชีวิตประจำวัน มีกลุ่มลูกค้าหลัก คือ วัยรุ่น นักเรียน นักศึกษา และต่อเนื่องไปจนถึงวัยทำงาน บวกกับกระแสดิจิทัล สมัยนี้คนยิ่งชอบแต่งตัวแนวสปอร์ตแฟชั่น การสวมใส่รองเท้าผ้าใบเปลี่ยนไป และเริ่มหันมาใส่ในชีวิตประจำวัน ท่องเที่ยว และทำงานได้ด้วย”
นอกจากนี้ในปัจจุบัน Converse ยังมีผลอย่างมากต่อคนรุ่นใหม่โดยเฉพาะในกลุ่มศิลปิน หรือกลุ่มที่เป็น Creative Comunity จากการเข้ามามีบทบาทในวงการศิลปะโดยมีการร่วมงานกับศิลปินไทยตลอดเวลาไม่ว่าจะเป็น "Converse City Forests" ที่ได้ศิลปิน Street ของไทยมาร่วมงานนั่นคือ @trk_art และ @sorravis.p ในปี 2020 หรืออย่างล่าสุดแบบ The Jum ผู้ได้ร่วมออกแบบ Collection ใหม่ที่ใส่ความเป็นไทยแบบร่วมสมัยเข้าไปในดีไซน์ด้วย ด้วยโปรเจ็กต์เหล่านี้แหละที่ทำให้มี Coneverse ยังเป็นที่นิยมในกลุ่มนักเรียนศิลป์ และคนรักศิลปะ
น่าสังเกตที่ด้วยปัจจัยทั้งหมดที่กล่าวไปข้างบนทำให้การเคลื่อนไหวของกระแสรองเท้าอย่าง Converse มีการปรับตัวขึ้นลง และลื่นไหลไปมาแบบที่แบรนด์อื่นไม่มีให้เห็น จากรองเท้าผ้าใบพื้นยางทั่วไป สู่รองเท้ากีฬาชั้นนำ จนเกือบจะล้มละลาย และกลับมาเป็นที่นิยมอีกครั้ง แม้กระทั่งกระแสในไทยเองก็ตามที่มาจากแฟนกีฬา สู่ศิลปิน ดารา ราคาขึ้นสูงจัด แต่ก็เป็นที่นิยมให้กลุ่มนักเรียน และกลุ่ม จนกลับมาเป็นของสะสมอีกครั้ง บวกกับในปัจจุบันความนิยมในกลุ่มนักเรียนโดยเฉพาะนักเรียนศิลป์จากการเข้าใจ และเข้าถึงศิลปินในประเทศของแบรนด์เองด้วย โดยทั้งหมดทั้งมวลทุกวันนี้การที่รองเท้า Converse ถูกวางมาตั้งแต่แรกเริ่มว่าเป็นรองเท้าสำหรับทุกเพศ ทุกวัย ทำให้ไม่ว่าจะขึ้นสูง หรือลงต่ำอย่างไร Converse ก็ยังคงเป็นรองเท้าสามัญประจำบ้านอยู่ดี
อ้างอิง
ปราชญ์ (ผู้เข้าแข่งรายการแฟนพันธุ์แท้ คอนเวิร์ส)
Facebook: Prad modpradit
IG: Prad.modpradit